In januari 2019 runt Bor van Laar met zijn vrouw een halve eeuw de boerderij in Wekerom. Samen hebben ze zeven kinderen. Drie jaar geleden sprak zoon Martijn de wens uit zijn vader op te volgen, met zijn vrouw Gerdie. Brons Voorthuizen, al jaren veevoerleverancier van Van Laar, adviseerde over de juiste aanpak om de oude grupstal te vervangen.
Eigenlijk was Van Laar een aantal jaren geleden van plan geleidelijk af te bouwen en op te houden. Totdat zoon Martijn zichzelf als opvolger aanbood. Van Laar: “Dat veranderde de zaak. We kwamen voor de beslissing te staan om de koeienstal onder handen te nemen. Deze was aan vervanging toe, maar het zou een flinke investering zijn. Dan ga je niet over één nacht ijs. De oude koeienstal was versleten en aan de kleine kant. Voor uitbreiding was weinig ruimte op het land van Van Laar.
Investering
Gerard Zwart, melkveespecialist bij Brons Voorthuizen, dacht mee. Hij komt regelmatig bij vele Brons-klanten over de vloer, onder wie Van Laar. Hij kent ze en zet zijn kennis en ervaring graag in voor meer dan alleen de voeding. Het was een uitdagende vraag, maar Zwart becijferde dat Van Laar met een investering voor de nieuwbouw van circa anderhalve ton een heel eind kwam. De huidige bezetting aan melkkoeien zou voldoende opbrengen om een gezonde bijdrage aan het bedrijf te leveren.
Gelijke opbrengst
Brons dacht ook mee over het stal-ontwerp en begin juni 2018 ging de schuur op de schop. De zomer van 2018, die de boeken inging als de warmste, meest zonrijke ooit, was een meevaller voor Van Laar. “De koeien hebben die drie maanden dag en nacht buiten gelopen, werden buiten gevoerd en gemolken. Gelukkig bleef de opbrengst gelijk. Als het veel had geregend waren we teruggevallen.
Ken je koeien
Sinds september 2018 verrijst een moderne ligboxenstal op de plek van de grupstal. Met dezelfde afmetingen als de oude, maar toch een groot verschil. Voor koeien én boeren. Martijn van Laar: “Het oude gezegde, ‘een boer is nooit klaar’ geldt zeker nog. Maar het werk is minder arbeidsintensief geworden.”
Van Laar heeft de gedachte aan schaalvergroting – in de landbouw een voor de hand liggende keuze – snel verworpen. Van Laar: “We zijn niet van ‘groot, groter, grootst’. Ik geloof niet dat groter beter is. Nu ken ik alle koeien, ik zie het direct als er iets aan de hand is. Dat gaat anders als je driehonderd koeien hebt. Je moet een ander type boer zijn.”
Maatschap Van Laar
Melkkoeien: 32
Melkstal: delaval 2×5 zij aan zij met brokvoedering en rubber op de vloer
Voer: gras en mais
Mest-opslag: 500 kuub/jaar
Investering: 250.000 (incl. sloop- + afvoerkosten, asbest verwijderen)
Meer eten
Zwart en Van Laar zien beiden het voordeel van de ligboxen: “Het grote verschil met een grupstal is dat het voer schoon blijft. Daardoor eten de koeien meer, omdat ze meer kunnen selecteren wat ze lekker vinden en niet de hele dag boven dezelfde portie hangen. En ze hebben nu veel meer beweging. De koeien krijgen verder dagelijks gepersonaliseerde doses brokken krachtvoer via de krachtvoerautomaat.”
De stal heeft een dak met geïsoleerde ecopanelen en een emissiearme roostervloer met volledig rubber. Aan de ene zijde een dubbelbuis ventilatiegordijn, aan de andere een rolgordijn dat bij slecht weer helemaal dicht kan omdat het een open frontstal is. Naast de koeienstal heeft Van Laar ook circa 400 biologische varkens en circa 90 startkalveren. Het is en blijft een oud Veluws bedrijf, maar de mannen van Van Laar kunnen nu, volgens eigen zeggen ‘voorlopig weer vooruit.’
